Wat als zindelijkheid ’s nachts niet lukt?

Overdag gaat het top. Je kind is enthousiast, plast op het potje, en jullie hebben de stickerkaart bijna vol. Maar ’s nachts … ligt er ’s ochtends weer een natte luier in bed. Of erger: nat beddengoed en een huilende peuter. Moet je je zorgen maken? Nee hoor. Nachtelijke zindelijkheid werkt net even anders dan overdag. In dit artikel leggen we uit waarom dat zo is, en hoe je je kind liefdevol helpt. Zonder stress of natte nachtmerries.

’s Nachts zindelijk worden is een ander verhaal

Zindelijkheid overdag is iets wat je kunt oefenen: je kind voelt aandrang, loopt naar het potje, doet z’n behoefte en krijgt een sticker. Maar ’s nachts? Dan slaapt je kind. En tijdens de slaap werken dingen als controle en bewustwording net iets anders. Daarom worden veel kinderen pas maanden of zelfs jaren na de dagzindelijkheid ook ’s nachts droog. Gemiddeld zijn kinderen pas tussen de 4 en 6 jaar ’s nachts zindelijk. En dat is helemaal normaal.

Waarom blijft mijn kind ’s nachts nat?

Er zijn verschillende redenen waarom ’s nachts droog blijven nog niet lukt:

• Het lichaam is er nog niet klaar voor. De blaas is klein, of het lichaam maakt nog te weinig antidiuretisch hormoon aan (waardoor je minder plast in je slaap).
• Je kind slaapt heel diep. Het voelt niet dat het moet plassen, of wordt daar simpelweg niet wakker van.
• Er is overdag te veel spanning of druk rond zindelijkheid. Dat werkt ’s nachts juist averechts.
• Je bent net te vroeg begonnen met de nachtzindelijkheid. Geen ramp. Je probeert het gewoon later opnieuw.

Wanneer moet je je zorgen maken?

Niet zo snel. Nachtelijke ongelukjes horen bij de ontwikkeling. Artsen en pedagogen spreken pas van nachtelijk bedplassen (enuresis nocturna) als een kind ouder is dan 6 jaar én nooit structureel droog is geweest.

Tot die tijd geldt vooral: geduld. En vertrouwen.

Wat kun je doen om je kind te helpen?

Gelukkig zijn er wel dingen die je kunt doen om de nachtzindelijkheid te stimuleren. Zo kun je bijvoorbeeld op een fijne en speelse manier de volgende dingen doen.

1. Laat je kind plassen vlak voor het slapengaan
   En dan bedoelen we: echt het allerlaatste wat je doet. Dus nog ná tandenpoetsen en voor het instoppen.
2.  Beperk drinken in het laatste uur.
   Je hoeft je kind geen dorst te laten lijden, maar twee bekers melk vlak voor bedtijd? Niet handig. Houd het laatste uur rustig en licht.
3. Gebruik een nachtlampje en potje naast het bed.
   Zo kan je kind zelfstandig naar het potje als het ’s nachts wakker wordt. Dit geeft ook zelfvertrouwen.
4. Praat erover (maar luchtig!)
   Lees samen boekjes over zindelijk worden en/of maak het onderdeel van het bedtijdritueel: “Als je iets voelt vannacht, mag je naar het potje gaan, oké?”
5. Kies voor kleding die makkelijk uit te doen is
   Een pyjama met tien knoopjes is niet ideaal. Kies liever voor iets dat je kind zélf snel kan uitdoen.
6. Laat je kind nog eens plassen wanneer jij zelf naar bed gaat
   Dit kun je op verschillende manieren doen. Probeer eerst je kind op de wc of het potje te zetten zonder het wakker te maken. Je zult merken dat ze er de volgende dag doorgaans niks meer van weten. Blijven de ongelukjes komen ’s nachts? Maak je kind dan een beetje wakker, spreek hem/haar aan bij de naam en zeg dat jullie even een plasje gaan doen. Doe dit maximaal 1 keer per nacht en doe het liefst ca. 2 uur nadat je kindje is gaan slapen. Als je kind een paar nachten droog is gebleven ga je het proberen af te bouwen.

Hoe weet je of je kind er bijna aan toe is om ’s nachts zonder luier te slapen?

Let op deze signalen:

• De luier is ’s ochtends vaker droog.
• Je kind wordt soms wakker als het moet plassen. Soms voelt het voor je kind als een vervelende droom en worden ze wat huilend of verdrietig wakker.
• Het wil zélf zonder luier slapen.
• Je kind is overdag al langere tijd droog en geeft dit zelf aan.

Als je dit herkent, kun je het samen proberen. Maak er iets leuks van: kies samen beddengoed, zet het potje klaar, hang een “droge nachten”-kaart op de muur en/of bespreek het bij het ontbijt.

Veelgestelde vragen over problemen bij het ’s nachts zindelijk worden

1. Mijn kind is overdag al maanden droog, maar ’s nachts lukt het niet. Is dat raar?
   Nee, het is heel normaal. De hersenen moeten leren een volle blaas ’s nachts te herkennen én daarop te reageren. Dat proces kost tijd.
2. Mag mijn kind zelf kiezen wanneer het zonder luier slaapt?
   Zeker weten. Zelf beslissen geeft een gevoel van controle en dat helpt enorm. Maar zet je kind niet onder druk als het terugkrabbelt.
3. Wat als mijn kind (toch weer) ’s nachts per ongeluk plast in bed?
   Schoonmaken, knuffelen, eventueel verschonen en vooral: liefdevol reageren. “Geeft niks, dat gebeurt wel eens. Morgen proberen we het opnieuw.” Zorg dat je eventueel al een droog setje kleren, beddengoed en/of een extra matrasje klaar hebt liggen. Ook een matrasbeschermer kan in deze fase goed helpen wanneer je werkt aan het ’s nachts zindelijk worden.