Is het erg als mijn kind met 4 nog niet zindelijk is?

De kinderen in de klas zijn al zindelijk. De buurvrouw zegt: ‘Die van mij was al droog met twee.’ En jouw kind? Die draagt nog steeds een luier. Misschien wel overdag, misschien alleen ’s nachts. Je maakt je zorgen. Is dit nog normaal? Moet je iets doen? Of komt het vanzelf goed? In dit artikel leggen we uit wat ‘normaal’ eigenlijk is, wanneer je hulp kunt zoeken, en vooral: waarom je jezelf (en je kind) geen onnodige druk hoeft op te leggen.

Wat is normaal?

Zindelijk worden is een ontwikkeling, geen prestatie. En elke ontwikkeling gaat bij elk kind anders. Gemiddeld worden kinderen tussen de 2,5 en 3,5 jaar overdag zindelijk. Maar: een aanzienlijk deel is pas met 4 jaar of later droog. En dat is echt niet meteen een probleem. Waar het over ’s nachts zindelijk worden gaat: jonge kinderen worden nog niet altijd ’s nachts wakker om te plassen. Zo is het helemaal niet gek als jouw kind nog wel eens in bed plast. Rond de 15 procent van kinderen van 5 en 6 jaar plast namelijk nog wel eens (of of meerdere keren per week) in zijn of haar bed. En bij jongens gebeurt het vaker dan bij meisjes.

De ene peuter is er snel bij, de andere heeft meer tijd nodig – net zoals bij lopen, praten of doorslapen.

Waarom sommige kinderen er later aan toe zijn

Kinderen worden pas zindelijk als ze er fysiek én emotioneel aan toe zijn. Soms duurt dat gewoon wat langer. Mogelijke redenen:

• Ze voelen het aandrangsignaal nog niet goed.
• Ze vinden de controle of het ‘loslaten’ spannend.
• Ze zijn gevoelig voor verandering of druk.
• Ze zijn snel afgeleid en vergeten het op tijd te zeggen.
• Ze hebben (onbewust) negatieve ervaringen gehad met het potje of de wc.
• Of simpelweg: ze doen het pas als zíj er klaar voor zijn. En daar kun je ze niet toe dwingen.

Wat kun je als ouder doen?

Allereerst: ontspan. Je kind voelt jouw spanning – en dat helpt niet. Wat wél helpt:

• Blijf rustig, positief en steunend.
• Oefen zonder druk. Speel met het potje, lees boekjes en laat je kind meedenken.
• Praat er luchtig over.
• Vermijd vergelijken met andere kinderen. Elk kind is uniek.
• Vraag eventueel hulp aan een kinderopvang, huisarts of het consultatiebureau – maar zonder paniek.

Wanneer is er reden om hulp te zoeken?

In de meeste gevallen komt het vanzelf goed. Maar soms is het fijn om even mee te denken met een professional. Overweeg dit als:

• Je kind geen enkele interesse toont, ook na 4 jaar.
• Je kind veel stress of angst ervaart rond het potje.
• Er sprake is van regelmatig (pijnlijk) ophouden of obstipatie.
• Je kind overdag plast of poept in de broek zonder waarschuwing of ongemak.
• In zulke gevallen kan een huisarts, jeugdarts of kinderbekkenfysiotherapeut meekijken.

Belangrijk: het zegt niks over slimheid of opvoeding

Zindelijk worden heeft niets te maken met intelligentie, karakter of jouw opvoedstijl. Je hebt niets verkeerd gedaan. En je kind doet het niet expres. Een laat zindelijk kind kan net zo goed een vrolijk, slim, zelfverzekerd kind zijn – dat gewoon iets meer tijd nodig heeft.

Wat je níet moet doen

• Zeggen: “Je bent nu echt te groot voor een luier.”
• Vergelijken met vriendjes of zusjes.
• Streng straffen bij ongelukjes.
• Zelf de regie overnemen (“Kom NU op het potje zitten”).

Laat je kind het in eigen tempo leren. Dát is de weg naar zelfvertrouwen.

Veelgestelde vragen over later zindelijk worden

1. Moet mijn kind zindelijk zijn voor de basisschool?
   Sommige scholen verwachten dat, maar het is geen harde wet. Overleg bij twijfel. In praktijk wordt er vaak begrip getoond – zeker als je er open over bent.
2. Is er een ‘te laat’?
   Niet echt. Maar na 5 jaar is het goed om extra aandacht te geven – en na 6 jaar is het verstandig om advies te vragen als er nog geen droge momenten zijn.
3. Wat als mijn kind zelf geen probleem ziet?
   Dan is het belangrijk dat jij rustig blijft begeleiden – en dat jullie samen zoeken naar momenten waarop je kind openstaat om te oefenen. Spelenderwijs werkt dan het beste.

Tot slot

Zindelijk worden met 4 (of later) is niet ‘erg’. Het is een andere route. Geen kind is gebaat bij haast, druk of schaamte – wel bij vertrouwen, veiligheid en jouw geduld. Dus adem in, leg de lat lager en vier de kleine stapjes. Want die komen echt!